Να ζει το Μεσολόγγι: σκόρπιες σκέψεις και μια πρόταση διδασκαλίας

Όταν ο Κολοκοτρώνης έλαβε το μήνυμα της πτώσης του Μεσολογγίου βρισκόταν στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου. Όπως είναι γνωστό από τα απομνημονεύματα του ίδιου του Γέρου του Μοριά "μισή ώρα εστάθη σιωπή που δεν έκρινε κανένας, αλλ' εμέτραε καθένας με το νου του τον αφανισμόν μας". Αν ο Μοριάς είχε πληρώσει ήδη ένα τεράστιο τίμημα με την διπλή ερήμωσή του μέσα πενήντα χρόνια (Ορλωφικά και Ιμπραήμ), στη Ρούμελη έδειχνε ότι γραφόταν η πιο τραγική και συνάμα η πιο ηρωική σελίδα του Αγώνα.

Αν αναλογιστούμε ότι σήμερα η ανθρωπότητα έχει στραμμένα τα βλέμματά της στο δράμα του λαού των Παλαιστινίων και σε αρκετές περιπτώσεις αναλαμβάνει ανθρωπιστική δράση, μπορούμε να φανταστούμε τους Έλληνες του '21 σαν τους Παλαιστίνιους της εποχής τους. Αργά ή γρήγορα τα νέα των τουρκικών θηριωδιών ταξίδεψαν στη Δύση και πλήθος νέων συνέρρεε στα μεγάλα λιμάνια του νότου για να ταξιδέψει και να δοξαστεί στην Ελλάδα, θυμίζοντας τις εποχές όπου ο πάπας ξεπροβόδιζε τους Σταυροφόρους για τους Αγίους Τόπους. Ο Φιλελληνισμός ωστόσο ήταν κάτι ακόμη ηρωικότερο: ενείχε την αγνότητα του σκοπού, κάτι για το οποίο οι Σταυροφορίες σαφέστατα δεν διακρίθηκαν.

Με το Μοριά αιγυπτιακό και τη Δυτική Ρούμελη υποταγμένη, η Ακρόπολη της Αθήνας τελούσε ήδη υπό πολιορκία και οι οιωνοί δεν φαίνονταν ευνοϊκοί. Για την Ευρώπη ωστόσο το λουτρό αίματος στο Μεσολόγγι εξακολουθούσε να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της δημοσιότητας. Από τις 10 του Απρίλη ως τις 10 του Σεπτέμβρη του 1826 είναι περίπου ένα εξάμηνο. Τόσο χρειάστηκε πάνω-κάτω για να ξεχυθεί ένας χείμαρρος άρθρων στον ευρωπαϊκό τύπο και να ξεχειλίσει από οργή το δημόσιο αίσθημα. Οι Οθωμανοί σφαγείς της Χίου, της Κάσου και των Ψαρών είχαν δείξει το πρόσωπό τους και στο Μεσολόγγι. Στο Λονδίνο, το δράμα του Μεσολογγιού παιζόταν στο θέατρο με τεράστια επιτυχία ενώ ήδη από τον Ιούλιο ο Ντελακρουά είχε ζωγραφίσει τον περίφημο πίνακα "Η Ελλάς στα ερείπια του Μεσολογγίου". Η Ελλάδα έστρεφε τώρα το ικετευτικό της βλέμμα στη χριστιανική Δύση: η οποία πρώτα την έδεσε με δάνεια και έπειτα της χαλάρωσε τα δεσμά στο Ναβαρίνο.

Όποιος ταξιδέψει σήμερα στο Μεσολόγγι δεν μπορεί να μη σταθεί για λίγο στα ένδοξα τείχη της πολιορκίας. Ανακατασκευασμένα και καλοσυντηρημένα πλέον, χωρίς να μοιάζουν και πολύ με εκείνα που σχεδίασε τότε ο Κοκκίνης, εκπέμπουν στον αέρα έναν περίεργο ηλεκτρισμό. Είναι μια ιδιότυπη έξη, να θες να ξαναπάς εκεί, γιατί εκεί και μόνο εκεί τα μνημεία μιλάνε στους επισκέπτες.

Αλήθεια.

----------------------------------------------------------------

Για το Μεσολόγγι

Προμαχώνας ή "ντάπια" στα ανακατασκευασμένα τείχη του Μεσολογγίου.

Σαββάτο βράδυ πέρασα από το Mεσολόγγι
κι ήταν Σαββάτο των Bαγιών, Σαββάτο τ' Aϊ-Λαζάρου
κι άκουσ' αντρίκεια κλάιματα, γυναίκεια μοιρολόγια.
Δεν κλαίνε για το σκοτωμό, δεν κλαίνε για το φόνο,
μόν' κλαιν που σώσαν το ψωμί κι η πείνα δε βαστιέται.
Στες εκκλησιές μαζώχτηκαν, όλοι, μικροί-μεγάλοι,
ένας στον άλλο έλεγε, ένας στον άλλον λέγει:
«Aδέρφια, τι θα κάμουμε στο χάλι που μας βρήκε;
Δυο μήνες τώρα πέρασαν που ο ζαϊρές εσώθη,
φάγαμε ακάθαρτα σκυλιά και γάτες και ποντίκια.
Tο Bασιλάδι έπεσε, τ' Aντιλκό εχάθη,
ήρθαν και τα καράβια μας και πάλι πίσω πάνε.»
Θανάσης Kότσκας φώναξε, Θανάσης Kότσκας λέει:
«Aδέρφια, ας πολεμήσουμε τους Tούρκους σα λιοντάρια,
και το γιουρούσι ας κάμουμε, για να διαβούμε πέρα.
Mπροστά να βγούμε οι γεροί στη μέση οι γυναίκες,
και παραπίσω τα παιδιά, με τα σπαθιά βγαλμένα.
Nα κάθονται να πολεμούν, για να βοηθούν τους άλλους.

Η Εικόνα της Εξόδου λιτανεύεται ευλαβικά στις Γιορτές της Εξόδου θυμίζοντας στους σύγχρονους Μεσολογγίτες το χρέος

Kαι οι κλεισμένοι ξώρμησαν με τα σπαθιά στα χέρια.

Kι οι Tούρκοι τους εσταύρωσαν και τους διαμοιράζουν,
πήραν κεφάλια αμέτρητα και ζωντανούς αμέτρους,
και λίγοι ξεγλιτώσανε πλέοντας μες στο αίμα.

Ο Χρήστος Καψάλης έβαλε φωτιά ξεκινώντας έτσι την αλυσίδα των πυρπολήσεων στα παγιδευμένα σπίτια.

Eγίνηκε το τσάκισμα μες στου Mακρή την τάπια,
και το γεφύρι εχάλασαν και τα παιδιά τα πνίξαν.
Aρρωστοι μέσα μείνανε μαζί με τον Δεσπότη
Φωτιά στο κάστρο βάλανε, κανένας δε σκλαβώθη.

--------------------------------------------------------------------------------

Ακολουθεί μια διδακτική ενότητα που αφορά την Έξοδο και μπορεί να διδαχθεί προσθετικά με το σχολικό εγχειρίδιο: είναι μια απόπειρα γνωριμίας των μαθητών με τον Ελβετό φιλέλληνα δημοσιογράφο Μάγερ που έζησε στο Μεσολόγγι και κατέγραψε τα γεγονότα.

Όποιος ενδιαφέρεται να τη λάβει σε MSWord2007 παρακαλώ να μου στείλει e-mail στο zagkotas@yahoo.gr